2024-10-02
                                Caner Yeşiloğlu - Lut Tamam - Mehmet Emin Demirkol - Ali Meriç Kurt
                                
                                Psikopatolojileri Üstbilişsel Süreçler Perspektifinden Anlamak 
                                Üstbiliş, bireyin bilişsel süreçlerini fark etme, bu süreçlere dayalı stratejiler geliştirme ve stratejileri duruma uygun 
şekilde düzenleme becerisini ifade eder. Flavell’in modeline göre üstbiliş, öğrenme ve düşünme süreçlerinin 
izlenmesini, değerlendirilmesini ve gerektiğinde düzenlenmesini sağlar. Üstbilişsel bilgi, bildirimsel, prosedürel 
ve koşullu bilgi olarak sınıflandırılır. Bu bilgi türleri, bireyin düşüncelerine yönelik farkındalık düzeyini artırır ve 
öğrenme süreçlerini daha etkin hale getirir. Üstbilişsel inançlar, bireyin düşüncelerine atfettiği değeri ifade eder 
ve olumlu veya olumsuz olabilir. Olumlu üstbilişsel inançlar, endişe veya ruminasyon gibi süreçlerin yararlı 
sonuçlar doğurabileceği inancını içerirken, olumsuz üstbilişsel inançlar bu süreçlerin kontrol edilememesi 
durumunda zarar verebileceği korkusunu taşır. Psikopatolojilerde, olumsuz üstbilişsel inançların yaygın olduğu ve 
bireylerin işlevsiz düşünce kalıpları geliştirdiği gözlemlenmektedir. Psikopatolojilerle ilişkili olarak, üstbilişsel 
işlevlerdeki bozuklukların bilişsel süreçleri olumsuz etkileyerek anksiyete bozuklukları, depresyon, obsesif 
kompulsif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, yeme bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların gelişiminde 
önemli rol oynadığı görülmüştür. Meta bilişsel kontrolün yetersizliği kişinin işlevsiz düşünce şemaları kurmasına 
ve uyumsuz başa çıkma becerileri geliştirmesine neden olabilmektedir. Bu süreçlerin olumsuz sonuçları zihinsel 
bozuklukların kötü gidişine neden olabilir. Bu derleme, üstbilişin temel kavramlarını ve ruhsal bozukluklarla 
ilişkisini ele alarak, üstbilişsel süreçlerin duygusal düzenleme ve bilişsel değerlendirme üzerindeki etkilerini 
vurgulamaktadır. Üstbilişin incelenmesi, psikopatolojilerin bilişsel temellerini anlamaya önemli katkılar 
sunmaktadır.